Yavuz Ercan GÜL | Akmatali ALİMBEKOV

Article | 2020 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education9 ( 2 )

Bu çalışmada, Türk ve Kırgız atasözleri içerisindeki çalışkanlık ile ilgili ortak atasözleri seçilerek, analiz edilmiştir. Araştırmada betimsel araştırma tekniklerinden olan doküman analizi tekniği ile verilere ulaşılmış ve verilerin çözümlenmesinde ise içerik analizi tekniğinden faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda, Anadolu ve Kırgız Türklerindeki çalışkanlıkla ilgili atasözlerinin ortak özellikleri olarak kısaca çalışmayı seven, tembellikten kaçınan, zahmete katlanabilen, hüner sahibi, laftan çok işe değer veren, tembelliği utanılacak bir durum olarak gören, bereketi ve kazancı çalışma yoluyla arayan şeklinde belirlenmiştir. . . . More less

Arzu KİYAT

Article | 2023 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education12 ( 3 )

Türk toplumunda bilge, danışman, yol gösterici, akıllı, adaletli gibi çeşitli nitelik ve rolleri bünyesinde bulunduran kişiler önemli görülmüş ve farklı adlarla anılmıştır. Bu adlandırmalardan birini teşkil eden aksakal, Türk toplumunda daha çok bilge, danışman ve yol gösterici nitelikleri ile öne çıkan kişileri belirten bir kavramdır. Aksakallar, bu vasıfları ile sosyal, kültürel, siyasi, dinî olmak üzere yaşamın pek çok alanında etkin kişilerdir. Şüphesiz söz konusu hususun günümüzde belirgin bir şekilde görüldüğü Türk boylarından biri Kırgızlardır. Bu minvalde çalışma, geçmişte ve günümüzde Kırgızlarda aksakal kavramının anlam al . . .anları ile aksakalların toplum üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmaya ait veriler çeşitli kaynakların okunmasının ardından içerik analiz yöntemi ekseninde irdelenerek oluşturulmuştur. İncelemede, aksakalların Kırgız sosyal, siyasi, dinî ve kültürel yaşantısında başat rol oynadığı ve bu rolün edebî ürünlere dahi yansıdığı belirlenmiştir. Türk dünyasının ortak mefhumlarından biri olarak aksakallığın mezkûr coğrafyadaki entegrasyonu, birlik ve beraberliği ortaya koyan bir yapı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kırgızlar, aksakal, danışman, bilge tip More less

Muhammed Mustafa BAKIR

Article | 2021 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education10 ( 4 )

Moğolistan’daki Hoíd Tamir veya Tayhar Çuluu Yazıtları olarak bilinen kaya yazıtları Hoíd Tamir kayalığındadır. Alyılmaz’ın verdiği bilgilere göre yazıtların bulunduğu kayalığın GPS bilgileri 1596 m, 47T 0669407, UTM 5274337 şeklindedir (2003, s. 188). Bu kayalık üzerinde oldukça fazla sayıda yazıt mevcuttur. Kayalığın üzerindeki yazıların korunması gerekmektedir. Zira epeyce tahrip olmuşlardır. Yazıtlar çeşitli alfabelerle çeşitli dönemlerde yazılmışlardır. Eski Türklerin bölgeye verdikleri önemin anlaşılabilmesi için çalışmada bahsi geçen kayalıkta bulunan (Kök)türk harfli yazılar esas alınarak çalışılmıştır. Böylelikle eski Türkl . . .erin inanç ve düşün dünyaları hakkında da bazı bulguların ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Buradaki (Kök)türk harfli yazıtlar içerikleri açısından genel olarak birbirlerine benzerlik göstermektedirler. Bölgedeki diğer yazıtlardan ayrışan Hoíd Tamir X yazıtı üzerinde ikna edici bir okuma – anlamlandırma çalışması yoktur. Bu nedenle Hoíd Tamir X yazıtı üzerinde okuma ve iki adet anlamlandırma denemesi yapılarak yazıt değerlendirilmeye çalışılmıştır More less

Halit AŞLAR

Article | 2017 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education6 ( 2 )

russian empire historical novel kyrgyz literature Ormon Khan Japarkul Toktonaliev

Nurdin USEEV

Article | 2017 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education6 ( 1 )

Türk Dünyasının bin senelik destan geleneğini, tarihini, kültürünü ve dünya görüşünü kendi içinde barındıran Manas Destanı'nda, günümüzde çağdaş Türk lehçelerinde kullanılmayan birçok kelime geçmektedir. Bu kelimelerin bazıları sadece belirli durumlarda söylenen kalıp metinlerde yer almaktadır. Öyle kelimelerden birisi türk kelimesidir. Tarihî Türk lehçelerinde ve Klâsik Türk Edebiyatında güç, kudret, güçlü, güzel ve olgun anlamlarında kullanılan söz konusu kelime Manas Destanı'nın söylendiği Kırgız Türkçesinde hiç görülmez. Hatta diğer Türk lehçelerinde de geçmemektedir. Ancak, geçmiş asırların kültürünü, inancını mısralarında koru . . .muş olan Manas Destanı’nda türk kelimesi bir etnonim olmaktan ziyade leksik anlama sahip bir cins isim olarak kullanılmaktadır. Söz konusu destanın ilk dairesi olan Manas bölümündeki türk kelimesi büyük, güzel anlamlarına gelmektedir. Bundan başka Manas Destanı'nın ikinci dairesi sayılan Semetey Destanı'nda geçen türk kelimesi en iyi anlamına gelmektedir. En iyi anlamını veren türk kelimesi bir kahramanı tasvir etmek için kullanılan ve iki başka manasçının söylediği metinlerde aynen tekrar edilen epik formelde geçmektedir. Söz konusu kelime bu epik formelde kahramanın bindiği atın hayvanların en iyisi, taşıdığı mızrağın da ağaçların en iyisi olduğunu yansıtmaktadır. Makalemizde bu durum destanlarda kahramanların atı ve silahı ile bir bütünlük oluşturmasıyla ilişkilendirilmiştir More less

Nurdin USEEV

Article | 2015 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education4 ( 1 )

Makalede Köktürk harfli Yenisey yazıtlarında geçen kişi adlarının yapısındaki kelimeler ele alınarak kültürel dil bilim açısından incelenmiştir. Çünkü Köktürk harfli Yenisey yazıtları Türkçenin en eski yazılı metinleri olarak Eski Türk halklarının kültürünü, felsefesini ve toplum hayatını araştırmamız ve anlamamız açısından çok büyük önem arz etmektedir. Kişi adları kültürel değerleri, felsefi bilgileri içermesi bakımından dilin en önemli birimidir. Dolayısıyla eski metinler kültürel dilbilim açısından incelenirken ele alınacak ilk veri kişi adları ve onları oluşturan kelimelerdir. Makalemizde otuza yakın kelime üzerinde araştırma y . . .apılmış, bunların derin kültürel bilgiler yansıttığı tespit edilmiştir. Örneğin, köni ve tüz kelimelerinin dürüst, sadık, doğru anlamlarına gelerek bu kelimelerle anılan kişilerin doğru, dürust olduklarını yansıttığı, enlig kelimesi ile Eski Türklerde cesur erkeklerin ellerine iğne ile damga çekme geleneğinin verildiği tespit edilmiştir. - Anahtar kelimeler: Yenisey yazıtları, kişi adları, kültürel dil bilim, unvan, enlig, al More less

Kayrat BELEK

Article | 2017 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education6 ( 2 )

Eskiçağlarda konargöçerler tarafından atın evcilleştirilmesi ve binek hayvanı olarak kullanılması, insanoğlunun tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda Türklerin atlarının, uçsuz bucaksız steplerde hızlı hareket etmesi, açlığa, susuzluğa ve dağ silsilelerini aşmaya dayanaklı bir yapıda olması, hem göçebe uygarlığının gelişmesinde hem de Türklerin Avrasya coğrafyasının geniş bir kesimine yayılmalarında ve atlı imparatorluklar kurmalarında önemli bir rol oynamıştır. Bu bakımdan makalemizde konar-göçerlerin kültür değerlerini günümüze kadar canlı bir şekilde barındıran Kırgız Türklerindeki at kültürü örnek al . . .ınarak, konargöçerlerde Türk tipi atın ortaya çıkması, sosyal hayattaki yeri, onları yetiştirilmesi, güdülmesi ve mülkiyeti ele alınmaktadır More less

Nurbübü ASİPOVA

Article | 2015 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education4 ( 1 )

Makalede çok kültürlü ortamda üniversite öğrencilerinin eğitim ve sosyalleşme problemleri incelenmeye çalışılmıştır. Araştırma, Kırgızistan - Türkiye Manas Üniversitesi’ndeki eğitim süreci örneğinde yapılmıştır. Eğitim sahasının genişlemesi ve küreselleşmenin etkisiyle öğretmen ve öğrencilerin eğitim sürecinde etno-kültürel ve ahlaki etkileşim özellikleri açıklanmıştır. - Anahtar Kelimeler: Kültürler arası çevre, yükseköğretim kurumlarında eğitim ve sosyalleşme, etno-kültürel özellikler, bireysel ahlaki kültür = The article deals with the problems of education and socialization of students in a cross-cultural environment. The stud . . .y is based on the example of the organization of educational process in the Kyrgyz-Turkish Manas University. Given the expansion of educational space in the context of globalization describes the peculiarities of ethno-cultural and moral interaction of teachers and students in the educational process. - Keywords: Cross-cultural environment, education and socialization in high school, ethnic and cultural feature More less

Nurdin USEEV

Article | 2014 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education3 ( 1 )

Makalede Köktürk harfli Altay yazıtlarından Bar-Burgazı II (A 21) yazıtı ele alınarak üzerinde okuma ve anlamlandırma denemesi yapılmıştır. Daha önce tutuk şeklinde okunup unvan olarak anlamlandırılan yazıt üzerinde epigrafik belgeleme yaptığımızda 6 harften oluşan yazıtın bir harfinin yanlış anlamlandırıldığı, bir harflin ise hiç okunmadığı ortaya çıkmıştır. Örneğin, daha önce yazıt üzerinde çalışma yapan bilim adamları tarafından o, u seslerini bildiren U harfi olarak açıklanan işaret bizim epigrafik belgeleme çalışmamızın neticesinde m sesini yansıtan M harfi olduğu belli olmuştur. dZMtUt şeklindeki söz konusu yazıt tarafımızdan . . .‘tut(tu)m k(e)d’ olarak okunmuş ve ‘(Ben devleti) tuttum sağlam (sıkı)’ diye tercüme edilmiştir. Önerdiğimiz bu okuyuşa ve anlamlandırmaya göre bu yazıtı yazan kişi bir boyun begidir. Yazıtında da devletini iyi, sağlam yönettiğini belirtmiştir. - Anahtar Kelimeler: Köktürk harfli yazıtlar, Altay yazıtları, Eski Türkler, epitafi = İn this article have been conducted reading and interpreting experiments on the Bar-Burgazı inscription (A 21) on Altay inscriptions. This inscription was previously read as tutuk and perceived as title. When we do epigraphic documentation emerged that one mark of the inscription which consisting of six marks incorrectly interpreted and another one mark did not read at all. For example, the mark U described by scientists who work earlier on it inscription as the mark notifying sounds o, u. But as a result of our epigraphic documentation was certain that this mark is the mark M which reflects sound m. The Bar-Burgazı inscription in the form dZMtUt has been read as ‘tut(tu)m k(e)d’ and has been translated by us as ‘(I kept) state intact (tight)’. According to this reading and meaning that we suggest the person who wrote this inscription was the governor of tribe. - Keywords: Old Turkic inscriptions, Altay inscriptions, Old Turks, epitaph, tut-, Bar More less

Nurdin USEEV

Article | 2015 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education4 ( 3 )

Bu makalede Kazakistan’da bulunan yazıtlardan Koytubek Yazıtı ele alınarak üzerinde okuma ve anlamlandırma teklifli yapılmıştır. Çünkü söz konusu yazıt üzerinde İ. L. Kızlasov’un yaptığı okuma ve anlamlandırma çalışmasına göre bu yazıtta Köktürk yazısının Köktürkçe adı geçmektedir. Dolayısıyla Köktürk yazıt bilimi açısından büyük önem arz etmektedir. Bundan nedenle söz konusu yazıt üzerindeki çalışmaları değerlendirmek ve bu görüşün doğru olup olmadığı konusunda kendi görüşümüzü ifade etmek istedik. Çalışma sonucunda araştırma ve incelemeye konu olan yazıttaki bazı kelimelerin yanlış okunduğu ya da yanlış anlaşıldığı tespit edilerek . . . uygun olduğu düşünülen okunuşlar ve anlamlandırmalar ileri sürülmüştür. Örneğin, bugüne kadar değişik şekilde okunarak ‘yazı, adı’ olarak anlamlandırılan glksb kelimesi ‘b(e)ş(i)kl(i)g’ şeklinde okunmuştur. Yazıtın tamamı ‘b(e)ş(i)kl(i)g yurtım’ şeklinde okunmuş ve ‘beşikli (ana, öz) yurdum’ diye anlamlandırılmıştır. Bir başka deyişle İ. L. Kızlasov tarafından ileri sürülen görüşe hiç uyum göstermeyen okuyuş ve anlamlandırma ortaya çıkmıştır. Anahtar Sözcükler: Kazakistan yazıtları, Koytubek Yazıtı, kaya, beşik, yurt More less

Nurdin USEEV

Article | 2018 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education7 ( 2 )

Bu makalede Yenisey Yazıtlarından Kanmııldıg-Hovu (E 62) Yazıtı ele alınarak üzerinde okuma ve anlamlandırma önerisi yapılmıştır. Çalışma sonucunda araştırma ve incelemeye konu olan yazıttaki bazı kelimelerin daha önce yanlış okunduğu ya da yanlış anlaşıldığı tespit edilerek uygun olduğu düşünülen okunuşlar ve anlamlandırmalar önerilmiştir. Özellikle ‘yüz y(a)p(ı)g k(a)ŋ(ı)m (yüzü kapalı babam)’ tabiri ile yüzü kapatılarak gömülen bir şahısın verildiği, onun yüzünün de maske ile örtüldüğü ileri sürülmüştür.

Nurdin USEEV

Book review | 2014 | Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi / International Journal of Turkish Literature, Culture, Education3 ( 4 )

Kitap Tanıtımı